Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (dalej: „RODO”), które zacznie być stosowane z dniem 25 maja 2018 r., uchyli dyrektywę 95/46/WE i stanowiące jej transpozycję przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (dalej: „UODO”).
Do tego czasu państwa członkowskie zobowiązane są przyjąć odpowiednie przepisy prawne, które zapewnią skuteczne stosowanie RODO w krajowym porządku prawnym. W celu dostosowania polskich przepisów do RODO, Ministerstwo Cyfryzacji przygotowało projekty dwóch ustaw: nowej ustawy o ochronie danych osobowych oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o ochronie danych osobowych, która przewiduje zmianę dalszych 133 ustaw sektorowych, w tym ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (dalej: „URP”).
Należy jednocześnie zauważyć, że w szerokim zakresie przepisy krajowe, a więc projekt nowej ustawy o ochronie danych osobowych oraz ustawa – Przepisy wprowadzające ustawę o ochronie danych osobowych, dostosowujące krajowy porządek prawny do RODO, podlegać będą notyfikacji Komisji Europejskiej, która będzie badać zgodność tych przepisów z prawem unijnym, w szczególności z RODO.
Przedmiotem niniejszego stanowiska jest zarówno projekt nowej ustawy o ochronie danych osobowych (dalej: „NUODO”), jak i projekt ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o ochronie danych osobowych (dalej: „PWUODO”) w zakresie art. 10 nowelizującego URP.
Dla dalszych rozważań kluczowe jest przedstawienie szczególnego statusu i roli samorządów zawodowych, które znajdują swoje umocowanie w Konstytucji RP. Zawarty w rozdziale „Rzeczypospolita” art. 17 ust. 1 Konstytucji RP stanowi, z e w drodze ustawy moz na tworzyc samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę na należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.
W wyroku z dnia 18 lutego 2004 r. Trybunał Konstytucyjny wskazał, że „piecza” „samorządów zawodów zaufania publicznego nad „należytym wykonywaniem zawodów” pozostaje konsekwencją charakteru prawnego „pieczy” jako funkcji o cechach władztwa publicznego”, a „sam fakt powierzenia swoistej funkcji „nadzorczej” („pieczy”) samorządowi nie zmienia zasadniczo publicznej natury tej funkcji”. Podkreślił także, że „art. 17 ust. 1 Konstytucji in fine – poprzez werbalizację wymogu działania „w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony” – nie pozostawia wątpliwości co do priorytetowego traktowania interesu publicznego w ramach sprawowanej „pieczy”. Dotyczy to również relacji „interesu publicznego” do środowiskowego interesu konkretnej korporacji zawodowej. Obowiązuje tu pierwszeństwo interesu publicznego w stosunku do interesu środowiskowego” (sygn. akt P 21/02).
Jednym z samorządów zawodów zaufania publicznego, o którym mowa w Konstytucji RP, jest samorząd radców prawnych, który sprawuje pieczę nad należytym wykonywaniem zawodu radcy, a jego działalność wykonywana w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony nosi cechy władztwa publicznego. Zgodnie z art. 42 URP, organami samorządu zawodowego radców prawnych są: Krajowy Zjazd Radców Prawnych, Krajowa Rada Radców Prawnych (dalej: „KRRP”), Wyższa Komisja Rewizyjna, Wyższy Sąd Dyscyplinarny, Główny Rzecznik Dyscyplinarny, zgromadzenie okręgowej izby radców prawnych, rada okręgowej izby radców prawnych, okręgowa komisja rewizyjna, okręgowy sąd dyscyplinarny oraz rzecznik dyscyplinarny. Warto jednocześnie wskazać, że organy samorządu radców prawnych podejmują działania mające na celu zapobieganie naruszeniom zasad etyki radcy prawnego oraz prowadzą postępowania dyscyplinarne zgodnie z URP.
W załączeniu poniżej publikujemy stanowisko Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych do projektu ustawy o ochronie danych osobowych oraz projektu ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o ochronie danych osobowych w zakresie art. 10 nowelizującego ustawę o radcach prawnych z dnia 14 września 2017 r.
Stanowisko OBSiL z 13.11.2017 r. – ochrona danych osobowych – URP