Powązkowska 15 01-797 Warszawa
Kontakt : +48 22 300 86 40
W dniu 9 marca 2016 r. na posiedzenie sejmu trafił projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 289).
Projekt przewidujący m.in. zmiany trybu powoływania i odwoływania dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, przedłużenie dotychczas realizowanego, dwuetapowego modelu szkolenia wstępnego, składającego się z 12-miesięcznej aplikacji ogólnej oraz następującej po niej 30-miesięcznej aplikacji sędziowskiej lub prokuratorskiej, zaopiniowany został przez ekspertów Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych.
W opinii podniesiono, że przedstawiona regulacja ma co do zasady na celu przedłużenie stanu prawnego, w którym realizowany jest dwuetapowy model szkolenia prowadzonego przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury, co w praktyce oznacza powrót do rozwiązań istniejących przed wejściem w życie rozwiązań zawartych w ustawie z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 694). Krytycznie odniesiono się do propozycji zmian przewidujących zwiększenie władczych uprawnień Ministra Sprawiedliwości w stosunku do organów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury.
Z pozytywną oceną spotkały się propozycje zmian w obszarze usprawnienia procesu obsadzania zwolnionych stanowisk sędziowskich oraz dotyczące przywrócenia instytucji asesora, jako etapu poprzedzającego powołanie na stanowisko sędziego w sądzie rejonowym.
W nawiązaniu do zamieszczonego na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji projektu Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie warunków i sposobu przeprowadzania ocen okresowych urzędników służby cywilnej i pracowników służby cywilnej (znak: DP.120.3.2.2016.Est), w załączeniu publikujemy opinię do powyższego projektu, sporządzoną w ramach Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych.
W odpowiedzi na apel Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Łukasza Piebiaka dotyczący reformy sądownictwa, Wiceprezes Krajowej Rady Radców Prawnych Arkadiusz Bereza skierował do Ministerstwa Sprawiedliwości pismo zawierające pierwsze postulaty zgłoszone przez środowisko radców prawnych. Wystąpienie to zawierało odpowiednio uzasadnione propozycje zmian o charakterze kierunkowym. Ze strony samorządu radcowskiego została wyrażona gotowość ich uzupełnienia poprzez legislacyjne opracowanie konkretnych projektów zmian ustawowych w ramach Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji KRRP.
W załączonej korespondencji wskazano na powszechnie formułowane zarzuty wobec wymiaru sprawiedliwości oraz zarekomendowano działania, które w ocenie samorządu radcowskiego umożliwiłyby ich eliminację, wpływając na lepszy odbiór sądownictwa w oczach społeczeństwa.
Zasadnicze kwestie poruszane w wystąpieniu Wiceprezesa KRRP wiążą się z rozszerzeniem przymusu radcowsko-adwokackiego, uregulowaniem statusu biegłych sądowych poprzez wprowadzenie kompleksowej regulacji prawnej oraz koniecznością rozwiązania sprawy doręczeń sądowych po zniesieniu obowiązku meldunkowego.
W związku ze zbliżającym się terminem egzaminu radcowskiego oraz wpływającymi, ze strony zainteresowanych aplikantów radcowskich, pytaniami dotyczącymi dostępu do podręcznika „Zawód radcy prawnego. Historia zawodu i zasady jego wykonywania” wydanie 5 uzupełnioe, w Ośrodku Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych podjęto decyzję o udostępnieniu wersji elektronicznej w/w publikacji na stronie Krajowej Izby Radców Prawnych.
Publikacja dostępna jest pod adresem http://obsil.kirp.pl/publikacja/zawod-radcy-prawnego-historia-zawodu-i-zasady-jego-wykonywania-wydanie-5/
Wiceprezes Krajowej Rady Radców Prawnych
Arkadiusz Bereza
W dniu 12 stycznia 2016 r. na posiedzenie rządu trafił projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, przewidujący gruntowne zmiany przepisów prawa karnego procesowego zmierzające w znacznej mierze do przywrócenia rozwiązań prawnych, które obowiązywały przed dniem 1 lipca 2015 r., w którym weszły w życie przepisy zawarte w dwóch wielkich nowelizacjach kodeksu postępowania karnego z września 2013 r. oraz lutego 2015 r.
Do projektu przesłanego do Krajowej Rady Radców Prawnych, w ramach prac Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji, została sporządzona opinia dotycząca propozycji zmian przepisów procedury karnej, przewidzianych we wskazanym projekcie.
W opinii zakwestionowano ideę gruntownych zmian procesu karnego, przede wszystkim zmiany modelu procedowania na rozprawie głównej, zwracając uwagę, że w trosce o dobre prawo należałoby odłożyć tego typu zmiany do czasu, aż okrzepną w praktyce zmiany wprowadzone w drodze wymienionych nowelizacji i stanie się możliwe zdiagnozowanie rzeczywistych problemów wyłaniających się na gruncie praktycznego funkcjonowania wprowadzonych za ich pośrednictwem przepisów.
Z krytyczną oceną spotkało się podstawowe założenie projektu, przewidujące powrót do inkwizycyjnego modelu rozprawy głównej, dla którego znamienna była ujawniająca się w wymiarze praktycznym dysproporcja pomiędzy pasywnością oskarżyciela i obrony oraz hiperaktywnością sądu i przewodniczącego składu orzekającego w toku postępowania dowodowego na rozprawie głównej. W opinii zwrócono uwagę, że aktywność dowodowa sądu na rozprawie głównej, oznaczająca włączenie się w spór prawny, który toczą strony, stawia pod znakiem zapytania bezstronność sądu, wymagającą zachowania dystansu do sprawy i przełamuje fundamentalny we współczesnym procesie karnym podział ról procesowych pomiędzy sądem, oskarżycielem i obroną.
Opinia zawiera ponadto negatywną ocenę propozycji uchylenia przepisu przewidującego uprawnienie oskarżonego do korzystania z pomocy obrońcy z urzędu, jeżeli tylko zwróci się z wnioskiem o jego wyznaczenie. W realiach inkwizycyjnego modelu procesu karnego, w których – jak uczy praktyka – sąd wykazuje aktywność dowodową z reguły po stronie oskarżenia przedstawiona zmiana prowadzi do istotnego ograniczenia prawa oskarżonego do realnej obrony.
Z pozytywną oceną spotkały się propozycje zmian w obszarze prawa karnego materialnego, związane ściśle z konsensualnym zakończeniem procesu karnego.
Pełny tekst opinii do pobrania poniżej:
W dniu 26 stycznia 2016 r. w godzinach popołudniowych odbyło się wspólne posiedzenie trzech komisji senackich, tj. Komisji Obrony Narodowej, Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw.
Obecny na posiedzeniu przedstawiciel Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych zwrócił uwagę na konieczność wprowadzenia do projektu ustawy zmian, gwarantujących osobom zobowiązanym do zachowania tajemnicy zawodowej (m.in. tajemnicy radcy prawnego, adwokackiej) możliwości złożenia zażalenia na postanowienie w przedmiocie zgody na wykorzystanie w postępowaniu karnym materiałów objętych tą tajemnicą. Proponowana przez OBSiL poprawka została przejęta przez jednego z senatorów.
Przedstawiciel Ośrodka wskazał na konieczność zapewnienia w toku czynności operacyjnych co najmniej takich samych standardów jak te, które obowiązują w ramach postępowania karnego, na co zwracał uwagę też Trybunał Konstytucyjny w Wyroku 23/11 stanowiącym przyczynę podjęcia prac nad nowelizacjami ustaw regulujących działalność służb.
Ostatecznie projekt został przyjęty w wersji bez poprawek, niemniej jednak nie jest wykluczone zgłoszenie ich w tzw. formie wniosków mniejszości.
W dniu 26 stycznia 2016 r. odbyło się wysłuchanie obywatelskie dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw. Wziął w nim udział m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich, a także przedstawiciele samorządów zawodów prawniczych oraz organizacji społecznych. Na wysłuchaniu obywatelskim obecny był także przedstawiciel Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych, który zabierając głos przedstawił i uzasadnił opracowane przez OBSiL i przekazane parlamentarzystom w toku prac legislacyjnych propozycje poprawek zmierzających do zapewnienia należytej ochrony tajemnicy zawodowej radcy prawnego w informacjach pozyskanych w toku czynności operacyjnych.