Dnia 15 lipca br. na dwóch posiedzeniach komisji senackich – posiedzeniu Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji i posiedzeniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej procedowana była uchwalona przez Sejm ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej i edukacji prawnej społeczeństwa.
W obu posiedzeniach ze strony KRRP udział wziął Wiceprezes Arkadiusz Bereza. Po raz kolejny zajął on krytyczne stanowisko wobec wprowadzonej do projektu – w porównaniu z pierwotnym przedłożeniem rządowym – zmiany w zakresie dopuszczenia do świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej w ramach punktów prowadzonych przez organizacje pozarządowe tzw. magistrów prawa z trzyletnim doświadczeniem, wskazując że regulacja taka jest szkodliwa przede wszystkim dla beneficjentów nieodpłatnej pomocy prawnej. Uchwalona ustawa odmawia im bowiem prawa do otrzymania nieodpłatnej pomocy prawnie finansowanej z budżetu państwa na takim samym – profesjonalnym poziomie, doprowadzając do ich dyskryminacji ze względu na podmiot udzielający pomocy w ramach systemu. Przyjęcie takie rozwiązania grozi dekompozycją całego systemu nieodpłatnej pomocy prawnej.
Wiceprezes podkreślił ponadto, że nieporozumieniem jest wymaganie od osoby ubiegającej się o uzyskanie nieodpłatnej pomocy prawnej składania przed jej otrzymaniem szeregu oświadczeń, w tym o tym, że jest ona świadoma, że pomocy prawnej udziela jej osoba niebędąca radcą prawnym czy adwokatem, a więc nie związana obowiązkiem zachowania tajemnicy zawodowej i nie ponosząca odpowiedzialności odszkodowawczej, z wyjątkiem winy umyślnej. Ponadto wskazał, że ustawa nie zawiera jakichkolwiek zobiektywizowanych i sprawdzalnych kryteriów dopuszczenia to udzielania pomocy prawnej magistrów prawa z 3-letnim doświadczeniem w wykonywaniu wymagających wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związanych ze świadczeniem pomocy prawnej, a konstrukcja taka rodzi wątpliwości co do zgodności przedmiotowej ustawy z Konstytucją.
W związku z powyższym zaproponowana została poprawka do ust. 3 art. 11, która wyłącza z kręgu podmiotów uprawnionych do udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej w punktach prowadzonych przez organizację pozarządowe „magistrów prawa z doświadczeniem”, pozostawiając jednocześnie możliwość świadczenia w nich takiej pomocy przez doradców podatkowych w zakresie prawa podatkowego, z wyłączeniem spraw podatkowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.