Krajowa Rada Radców Prawnych zaopiniowała projekt z dnia 4 lipca 2016 r. ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw postulujący zmiany m.in. w zakresie wyłączenia lub ograniczenia zasady dwuinstancyjności postępowania, odwołania od decyzji poprzez wprowadzenie nowego elementu w postaci możliwości zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania, wprowadzenia zasady „proporcjonalności procesowej” oraz polubownego rozstrzygania spraw jak również nowy kształt umowy administracyjnej.
W opinii negatywnie zaopiniowano propozycję zmiany art. 15 k.p.a. polegającą na przyjęciu stosowania zasady dwuinstancyjności wyłącznie w sytuacjach kiedy „przepisy szczególne nie stanowią inaczej”. Wskazano, iż proponowana formuła nadaje ogólnej zasadzie dwuinstancyjności wymiar względny bowiem wyłączenie tej zasady może, zgodnie z projektem, dokonać nie tylko przepis ustawy, ale każdy przepis szczególny (czyli również podustawowy). Podkreślono, że prawo do dwukrotnego rozpatrzenia tej samej sprawy, przez dwa organy administracji publicznej, należy do fundamentalnych wartości demokratycznego państwa prawnego.
W zakresie zmian dotyczących odwołania od decyzji negatywnie oceniono także postulowaną możliwość zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania. Zauważono, iż czynność taka przybierałaby postać oświadczenia o zrzeczeniu się prawa do odwołania, co wymaga określenia charakteru tej czynności jako niewzruszalnej. Ponadto, zgłoszono uwagi w zakresie konstrukcji ponaglenia wskazując, że postulowane zmiany mogą spowodować, że środek ten będzie wykorzystywany w innych celach – np. w ramach swoistego rewanżu za wydanie decyzji negatywnej.
Pozytywnie zaopiniowano propozycję zmian regulacji o charakterze technicznym tj. rozciągnięcie obowiązywania art. 49 k.p.a. na przypadki postępowań masowych niezależnie od przepisu szczególnego, rozwiązanie problemu terminów obliczanych w latach oraz problemu „soboty” przy liczeniu terminów, jak również uregulowanie zasad nakładania kar administracyjnych.
Opinia została opracowana w ramach prac Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych.